KOMPASSEN

Het principe van een kompas is eigenlijk niet meer veranderd sinds de eerste kompassen zoals die werden gebruikt door de Chinezen. Rond het jaar 1200 gebruikten zij al kompassen in de zeevaart. Een kompas is in wezen niets meer dan een vrij draaiende magneet, die zich naar het magnetisch veld van de Aarde richt en op die manier altijd naar de magnetische Noordpool wijst.

1. Declinatie en het magnetische Noorden

Deze magnetische Noordpool komt helaas niet overeen met het geografische Noorden (het Noorden zoals op een kaart aangegeven staat). Deze afwijking, de declinatie, is verschillend voor verschillende plekken op de wereld en kan, zeker in de buurt van de polen, oplopen tot tientallen graden.  Aangezien het aardmagnetisch veld niet een statisch geheel is, kan de lokale afwijking over tijd variëren. De declinatie en de verandering ervan staan op wandelkaarten altijd aangegeven. Veel kompassen hebben een declinatie-correctie , zodat er tijdens het gebruik niet steeds omgerekend hoeft te worden.
 

2. Inclinatie

Behalve deze horizontale afwijking varieert het aardmagnetisch veld ook in de verticale richting van plek tot plek,  een afwijking die inclinatie genoemd wordt. Kompasmakers hebben de wereld verdeeld in vijf inclinatiezones waarbinnen een kompas probleemloos gebruikt kan worden. Als een kompas voor een bepaalde zone gebruikt wordt op een plek met een afwijkende inclinatie, zal de naald aanlopen tegen de behuizing en een incorrecte meting geven. Moderne kompassen zijn door hun constructie geschikt om in vier zones te gebruiken; daarom worden ze gemaakt in twee uitvoeringen: één voor het Noordelijk halfrond, en één voor het zuiden. Kompassen zijn over het algemeen geschikt voor de zone waarin ze verkocht worden.
 

3. Global System

Kompassen met een global system hebben een speciale constructie waarbij de magneet onafhankelijk van de naald wordt opgehangen, en zijn daardoor overal ter wereld bruikbaar.
 

4. Plaatkompassen en peilkompassen

In ons assortiment vindt u verschillende soorten kompassen. De meest eenvoudige is een plaatkompas. Dit is een kompas op een doorzichtige plaat, waarmee eenvoudig en snel de koers van de kaart afgelezen op uitgezet kan worden. Op de plaat zijn vaak schaalverdelingen aangebracht om afstanden van de kaart op te meten en om te rekenen. Om een precieze peiling van een richting naar een object te kunnen doen, is het makkelijk om tegelijk óver het kompas naar het object te kijken en óp het kompas naar de naald. Hiervoor bestaan er peilkompassen met een spiegel onder de kompasroos of plaatkompassen met een spiegel erboven. De Suunto is zo'n peilkompas, weggewerkt in een handig doosje zodat het kompas niet beschadigd tijdens vervoer in de rugzak.
 

5. Kompas en verstoringen

• Magnetische velden

  Zeer sterke magnetische velden, zoals hoogspanningsleidingen of magneten kunnen de werking van een kompas structureel wijzigen. Soms wordt zelfs de polarisatie van de naald volledig omgekeerd. Probeer dus met uw kompas uit de buurt van deze velden te blijven!

• Volle zon

  Kleine (vacuüm) bellen in een kompasroos zijn normaal. Zij komen en gaan als gevolg van verandering van de luchtdruk en temperatuur. Dit zal met name op grotere hoogten kunnen voorkomen. Leg een kompas nooit lang in de volle zon en zeker niet achter bijvoorbeeld een autoruit. De temperatuur loopt dan snel op tot ver boven de 50 °C, waardoor het vloeistofventiel kan springen.

• Vliegtuig

  Als u met het vliegtuig gaat adviseren wij het kompas mee te nemen in de handbagage. Als u rekening wilt houden met de declinatie ( verschil tussen magnetisch- en kaartnoorden) in het gebied waar u op vakantie bent, gebruik dan een recente kaart met declinatiegegevens. Door het verschuiven van de magnetische noordpool is de declinatie van een streek geen vaststaand gegeven.