"Build the best product, cause no unnecessary harm, use business to inspire and implement solutions to the environmental crisis." - mission statement van Patagonia
DUURZAME EN EERLIJKE OUTDOORKLEDING
Tegenwoordig word je via allerlei kanalen met milieu-, klimaat-, dierenwelzijn en arbeidsomstandigheden geconfronteerd. Maar wanneer je in de winkel staat is het soms lastig om uit te zoeken wat nou verantwoord is en wat niet. Een ding is zeker: in de outdoorhoek zit je meestal wel goed! Outdoorkleding wordt gemaakt met het doel om slijtvast te zijn en lang mee te gaan. Daarnaast zijn veel outdoormerken opgericht door buitensporters die veel om het natuurlijk erfgoed geven. De nieuwste technologieën worden gebruikt om kleding duurzamer en milieuvriendelijker te maken. Ook wordt er steeds meer aandacht besteed aan het verbeteren van de arbeidsomstandigheden en het verminderen van CO2-uitstoot. Aan de hand van een aantal keurmerken en labels kun je meer te weten komen over hoe verantwoord een kledingstuk geproduceerd is.
Eerlijke handel & arbeidsomstandigheden.
De belangrijkste Fair Trade labels die je in de outdoorkledingwereld kunt tegenkomen zijn Fair Wear Foundation en Fair Trade Certified. Fair Wear is vooral actief in Europa en heeft een groot aantal outdoormerken aan zich gebonden waaronder: Vaude, Haglöfs, Mammut, Moutain Equipment, Odlo en Maier Sports. Deze merken zijn lid van de organisatie en beloven daarmee werkcondities te verbeteren. De volgende, door de Verenigde Naties erkende minimale arbeidsvoorwaarden, zijn aan de Fair Wear Foundation gebonden:
- Vast arbeidscontract
- Geen dwangarbeid
- Geen kinderarbeid
- Geen discriminatie
- Leefbaar loon
- Vrijheid van vakvereniging en collectieve onderhandeling
- Beperkt aantal werkuren en overwerk
- Veilige en gezonde omstandigheden.
Merken die lid zijn van de Fair Wear Foundation hebben op elk label een FWF logo staan.
Het Fair Trade Certified label kun je terugvinden bij o.a. Patagonia. Dit label wordt gecontroleerd door Fair Trade USA. Naast strikte regels omtrent de werkomstandigheden worden er ook milieu-eisen gesteld. Zo mogen bepaalde gevaarlijke stoffen niet gebruikt worden en mogen afval en afvalwater niet in de natuur komen.
Patagonia heeft een aantal producten die een Fair Trade Certified Sewing certificaat hebben, zoals deze fijne fleeces van Patagonia.
Milieu- & Klimaatimpact
De milieu-& klimaatimpact van kleding begint al bij het verkrijgen van de grondstoffen. In de buitensportwereld wordt in grote mate gebruik gemaakt van de synthetische grondstoffen nylon (polyamide) en polyester. Deze vezels zijn licht, nemen vrijwel geen water op en zijn relatief slijtvast. Maar ook natuurlijke grondstoffen als katoen, dons, en wol worden in outdoorkleding gebruikt. In de hele productieketen komen voor- en nadelen van verschillende grondstoffen voor en ze spelen op verschillende vlakken:
- watergebruik
- landgebruik
- gifstoffen
- vervuiling / mircoplastics
- uitstoot van broeikasgassen / klimaatimpact
- dierenwelzijn
Als het om outdoorkleding gaat kun je rekening houden met een aantal aspecten. In het volgende overzicht zie je van de belangrijkste materialen de voor- en nadelen als het om klimaat- en milieuimpact gaat.
Gevoelsmatig zou je misschien denken dat natuurlijke materialen ook beter zijn voor het milieu, maar dit is niet helemaal waar. Zo vergt de productie van katoen veel water en bestrijdingsmiddelen en heeft wol een hoge klimaatimpact doordat er veel methaan (een sterk broeikasgas) door de schapen wordt uitgestoten. Synthetische stoffen hebben het minste impact op het gebied van productie, maar met name het wassen van fleece draagt aanzienlijk bij aan de toename van microplastics in het milieu. Op zich is voor dit probleem wel en oplossing: betere filters in wasmachines, maar het is nog wachten totdat alle wasmachines ter wereld over zo'n filter beschikken. Was je (fleece)kleding dus niet te vaak, dat scheelt sowieso weer water en elektriciteit!
Bluesign label
Een label waar je op kunt letten als het om milieuimpact gaat is het Bluesign®. Bluesign® richt zich op het elimineren van gevaarlijke stoffen in het productieproces zodat de veiligheid voor arbeiders en consumenten verhoogd wordt. Daarnaast wordt ook aandacht besteed aan het terugdringen van schadelijke emissies naar water en lucht en wordt het efficiënt gebruik van grondstoffen gestimuleerd. Op deze manier ontstaan duurzame producten met een minimale milieuimpact.
Onder andere Haglöfs, Patagonia, Mammut, Vaude, Royal Robbins, Arc'teryx, The North Face, Berghaus en Norrøna zijn bluesign® partners. Dit houdt in dat deze bedrijven zoveel mogelijk werken volgens de principes van bluesign®. Producten die geheel aan de eisen voldoen krijgen het predicaat 'bluesign® product'.
Gerecycled materiaal
Steeds meer outdoormerken gebruiken gerecycled materiaal als grondstof. Van PET flessen kan bijvoorbeeld weer heel goed polyester worden gemaakt, wat de basis is van fleece. Maar behalve polyester kan ook katoen, wol en dons gerecycled worden. Met name Patagonia loopt hierin voorop. Gerecycled materiaal heeft over het algemeen een lagere milieuimpact en scoort dus pluspunten als je bewust gaat winkelen.
PFC-vrije waterafstotende behandeling
Voor de waterafstotende afwerking van veel outdoorjassen en waterdichte broeken wordt vaak gebruik gemaakt van een DWR (Durable Water Resistance) behandeling. Hiervoor kunnen schadelijke perfluorkoolstoffen (PFK of PFC) gebruikt worden waarvan met name de lange keten (C-8) verbindingen kankerverwekkend en hormoonverstorend zijn en zich ophopen in mens en milieu. Het gebruik hiervan is sinds 2015 binnen de EU verboden. Veel merken zijn overgestapt naar het gebruik van korte keten (C-6) PFC's, maar ook deze fluorkoolstoffen zijn niet onomstreden. Intussen wordt er hard gewerkt om een milieuvriendelijke DWR-finish te creëren met net zulke goede water- en vuilafstotende eigenschappen als PFC.
Merken die al gebruik maken van PFC-vrije DWR behandeling zijn onder andere Vaude, Fjällräven, Maier Sports en Haglöfs. Ook Gore Farbics, fabrikant van GORE-TEX® heeft toegezegd schadelijke PFC's te gaan mijden: tegen eind 2020 zal 85% van de gebruikte stoffen niet langer schadelijke PFC's bevatten en tussen 2021 en 2023 is het de bedoeling dat alle gebruikte materialen vrij zijn van schadelijke PFC's.
Dierenwelzijn
Naast arbeidsomstandigheden en de milieuimpact speelt dierenwelzijn mogelijk ook een rol in je keuze voor verantwoorde outdoorkleding. Wol en dons zijn de meest gebruikte dierlijke producten in outdoorkleding. De keuze om dierlijke producten in outdoorkleding te gebruiken is vooral functioneel. Zo heeft wol een goede isolerende werking (ook als het vochtig is), reguleert het de lichaamstemperatuur goed en houdt het geen geurtjes vast. Ook dons heeft zeer goede thermische eigenschappen en is daarnaast ook heel licht en comprimeerbaar.
De meeste grote outdoormerken stellen strenge eisen als het gaat om dierenwelzijn en de traceerbaarheid van hun dierlijke grondstoffen. In de wolindustrie (en met name bij Merino-schapen) is "mulesing" een omstreden techniek. Mulesing is het (vaak onverdoofd) wegsnijden van huid aan de achterkant van een schaap. Dit wordt gedaan om te voorkomen dat vliegen eitjes gaan leggen in de vacht en huidplooien. Het mag duidelijk zijn dat mulesing een uiterst pijnlijke ingreep voor een schaap is. Gelukkig zijn er ook diervriendelijke middelen beschikbaar om schapen te beschermen tegen vliegen. Onder andere Icebreaker, Patagonia en Fjällräven werken alleen nog met leveranciers die géén gebruik maken van mulesing.
Voor het gebruik van dons houden veel vooraanstaande outdoormerken zich aan de regels (RDS) waarbij de herkomst van het dons duidelijk is en er geen gebruik wordt gemaakt van dwangvoeding of het levend plukken van dieren. Onder andere Fjällräven, Patagonia, Mammut, The North Face en Norrøna werken met RDS. Andere merken kiezen ervoor zelf, of via een andere partij, de controle over de herkomst van het dons te houden. Meer informatie hierover vind je terug op de websites van de merken.
Ben je geen voorstander van het gebruik van dieren dan zijn er gelukkig ook vele hoogwaardige synthetische alternatieven om je warm te houden! Zie hier bijvoorbeeld een overzicht van synthetische isolatiejasjes voor dames en voor heren.
Goed voor de dag
Wil je goed voor de dag komen met een eerlijke, duurzame outfit? Bekijk dan eens deze items in de Zwerfkei webshop (ook in de winkel):
Fjällräven jassen met Eco-Shell: Eco-Shell is een waterdichte, ademende en duurzame hardshell stof, die behandeld is met een PFC-vrije impregnering. Eco-Shell wordt gemaakt van recyclebaar polyester (zowel gerecycled als nieuw) en alle uitstoot tijdens productie en transport is klimaatgecompenseerd.
Fjällräven kleding met G-1000 Eco: met gerecycled polyester en biologisch katoen.
Patagonia fleeces met Fair Trade Certified Sewing
Patagonia donsjacks met gerecycled dons
Bluesign Approved kleding en accessoires
Kleding met gerecycled polyester
Nikwax: milieuvriendelijke impregnatie- en verzorgingsmiddelen voor kleding en schoenen.
Daarnaast heeft een aantal merken ook eigen duurzaamheidslabels waarbij producten met het betreffende label op één of meerdere punten 'groen' of 'fair' scoren. Dat niet alle merken dit soort eigen labels gebruiken zegt verder niets over hun inspanningen om een duurzame en eerlijke producten op de markt te zetten. Vrijwel alle gerenommeerde outdoormerken delen hun visie op duurzaamheid en verantwoordelijkheid op hun website.
Tot slot: zorg ervoor dat jouw kleding een lang en avontuurlijk leven heeft. Deze onderhoudstips helpen je daarbij.
bronnen: https://www.milieucentraal.nl/bewust-winkelen/slow-fashion/slow-fashion-tips/eerlijke-kleding/ - https://www.plasticsoupfoundation.org - https://www.fairtradecertified.org - http://fairwear.org - https://www.gore-tex.com/pfcgoal en websites van verschillende outdoormerken.