In een eerdere blog hebben we gekeken naar hoe je je kan voorbereiden op een vakantie buiten de pistes. Naast al het materiaal is het hebben van de juiste kennis cruciaal. Van het correct interpreteren van het lawine bulletin tot het ‘lezen’ van het landschap met betrekking tot lawines. Deze vaardigheden zijn tot op zekere hoogte goed uit theorieboeken te leren, maar daarna is er echt maar één manier dit te oefenen en eigen te maken: het terrein in gaan! Om niet als een kip zonder kop de nieuw geleerde theorie uit te gaan proberen zijn hier verschillende cursussen voor. Daar leer je in een gecontroleerde omgeving de gevaren herkennen en hoe je daarop moet inspelen.
Ik heb deze winter een introductiecursus lawinekunde en sneeuwschoenen gedaan om mij hier beter op voor te bereiden. Hiervoor zijn we een week lang met sneeuwschoenen op pad geweest door de Haute Savoie, net onder het Meer van Genève. De centrale onderwerpen van zo’n week zijn: theorie, tochtplanning en uitvoering, lawine veiligheid en groepsdynamiek. De gids en instructeur die ons deze week onder de hoede heeft gehad is IML Peter Mienes.
Theorie
‘s Ochtends en ‘s avonds was er steeds tijd voor een blok theorie. Om kennis in de praktijk te gebruiken moet je die kennis wel hebben. Naast algemene vaardigheden zoals tochtplanning, was het vooral veel lawinekunde. Beginnend bij Werner Munters 3x3 en de ERM tot hoe je in het terrein zelf extra informatie kan krijgen door sneeuw profielen te graven, windtekenen op te zoeken en goed om je heen te kijken. Mocht het dan toch mis gaan is een efficiënte redding van levensbelang. Naast in de praktijk naar twee ‘slachtoffers’ gezocht te hebben, is er ook veel aandacht besteed aan de theorie achter een efficiënte redding.Tochtplanning & Uitvoering
Belangrijk voor elke tocht is een juiste planning. Voorbereiding is het halve werk en een groot deel van de lawine veiligheid komt uit het kiezen van een route die met de huidige omstandigheden mogelijk is. Het plannen van de tochten werd de voorgaande avond gedaan, meestal door een gedeelte van de groep, die ook de leiding op zich zou nemen tijdens de tocht de volgende dag.Tijdens het plannen wordt een tijdsplanning gemaakt en beoordeeld of een tocht haalbaar is met de hoeveelheid daglicht. Daarnaast wordt het lawinebericht erbij gehaald om de risicovolle passages te identificeren en gekeken naar uitwijkmogelijkheden mocht de tocht anders verlopen dan gepland.
Lawine Veiligheid
Het beoordelen van een tocht kan niet alleen op papier. De kaart en het lawine bulletin helpen je een goed eind op weg, maar kunnen afwijken van de daadwerkelijke situatie! Het is daarom essentieel ook tijdens de tocht het terrein constant te blijven beoordelen en controleren of de theoretische situatie ook daadwerkelijk de juiste is. Hiervoor zijn een aantal tests ontwikkeld die eenvoudig toe te passen zijn en die een accuraat beeld geven van de situatie op jouw helling.
Het uitgraven van een blok sneeuw levert belangrijke informatie op over hoe het sneeuwdek opgebouwd is en hoe eenvoudig het is een lawine te starten op de helling. Bevindingen op de bovenstaande helling: ongeveer 30 graden steil en de test kon niet eens uitgevoerd worden omdat het blok bij het uitgraven al instortte! Conclusie: omdraaien, helaas.
Daarnaast hebben we ook ‘slachtoffers’ uit een lawine gered door een aantal extra lawinepiepers in te graven en deze weer op te zoeken. Efficiëntie staat centraal bij een lawine redding. Na de theorielessen over het redden van een slachtoffer is bij iedereen doorgedrongen: Zeit ist Leben! Bovenaan de helling klungelen met je pieper kost minuten die je niet hebt, maar te snel gaan en over je slachtoffer heen rennen kan ook niet! Het moet allemaal precies in balans zijn. Oefening is daardoor de enige manier dit echt onder de knie te krijgen.
Groepsdynamiek
Bij elke risicosport, zo ook sneeuwschoenwandelen, is een goede groepsdynamiek belangrijk. Bekende valkuilen zoals de Experts Halo zijn iets om rekening mee te houden, al is dit bij de introductiecursus nog niet echt een probleem. Het oefenen van een groep leiden komt aan bod tijdens de tochten door steeds van leider te wisselen en achteraf ruim de tijd te nemen voor feedback. Het beleven van de bergen is ook een belangrijk punt. Ook zonder de top te bereiken of als je om moest draaien door een te hoog lawinegevaar kan je een geslaagde dag hebben. Door goed te kijken naar welke doelen je stelt en wat je als groep wilt bereiken kan je niet alleen meer plezier hebben in de bergen maar ook het risico beperken!
Na een week van informatie opzuigen zijn we met z’n allen verzadigd en is het tijd voor de terugreis. Voorzichtig worden plannen gemaakt om zelf tochten door lawine gevaarlijk terrein te gaan maken maar iedereen voelt zich nog wel bewust onbekwaam. Het is natuurlijk ook pas de introductiecursus. Maar zeker een die naar meer smaakt!
